نقد و تحلیل ماهیت علمی پژوهش‌های ادبی بر اساس ارزیابی انتقادی کتاب‌های روش تحقیق در ادبیات فارسی

نویسندگان

  • هاله کیانی بارفروشی دانش‌آموخته‌ دکترای زبان و ادبیات فارسی دانشگاه مازندران
چکیده مقاله:

«روش تحقیق» از مهم‌ترین لازمه‌های یک پژوهش علمی است و کتاب‌هایی که در این زمینه به چاپ می‌رسند، می‌توانند پژوهش‌گران را در آگاهی از روش‌های نوین و کاربردی پژوهش یاری نمایند. رشته‌ی دانشگاهیِ ادبیات فارسی  یکی از رشته‌های علوم انسانی است و لزوم همگام‌شدن با تحولاتِ علوم انسانی در این رشته باید به‌طور جدی موردتوجه‌‌قرارگیرد. در این مقاله، ضمن تبیین تحول روش‌شناسی در علوم انسانی، به ارزیابی انتقادی 10 کتاب روش‌تحقیق در ادبیات فارسی پرداخته‌شده‌است. در بخشی از  این کتاب‌ها، غلبه‌ی تلقی سنتی از پژوهش و مفاهیم پوزینیویستی درباره‌ی ماهیت علم و پژوهش دیده‌می‌شود. روشِ غالب در بخش دیگری از کتاب‌ها‌، «روش تفسیری» است؛ در اغلب این کتاب‌ها روش‌شناسی انتقادی جایگاهی نمی‌یابد و بعضاً حتی نظریه‌های انتقادیِ طرح‌ شده، با ماهیتی غیرانتقادی و تفسیری ارائه‌شده‌اند. دو کتاب از مجموع ده کتاب بررسی شده، به تبیین روش تحقیق با رویکرد انتقادی در ادبیات پرداخته‌ و لزوم برخورداری از تفکر نقادانه در مراحل مختلف پژوهش ادبی را مورد توجه قرارداده‌اند. بخشی از مفاهیم سنتی و غیرانتقادی در این کتاب‌ها، ریشه در هژمونی‌هایی دارد که ادبیات را به مثابه‌ی ابزاری برای تعلیم و نقد را تفسیر دشواری‌های آثار ادبی و مقوله‌ای ذوقی تعریف‌می‌کند.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

بررسی انتقادی و تحلیل روش های تحقیق در ادبیات فارسی

عمده ترین ابزار برای توسعه متناسب علمی هر رشته تحقیق و روش های آن است. دانشجویان با این امکان می توانند ضمن تحکیم مبانی آموزشس خود شیوه های نوآفرینی را هر چه بهتر و علمی تر فراگیرند ودر مسیر آموزش های کلاسی به خوبی یاد می گیرند تا از محفوظات پروری صرف آرام آرام کناره گیرند و با تامل و ادراک علمی به تجزیه و تحلیل متون و آثار ادبی مبادرت ورزند از ابزارهای پژوهشی رشته های دیگر با توجه به حفظ اصالت...

ضرورت تدوین روش های تحقیق ادبیات فارسی

همه اندیشمندان باور دارند که حسرت و بقای هر رشته علمی تحقیق و پژوهش وابسته است. چون تحقیق عاملی توسعه وگسترش مبانی فردی دانش های بشریی متناسب با شرایط و نیاز های زمانی ومکانی است. البته هر تحقیق علمی ناگزیراز داشتن روشی های تحقیق است. روش های تحقیق به محقق مدد می رسانند تا پژوهش را با قاعده مندی مرحله به مرحله پیش ببرد و یقینی تر و سریع تر به نتایج مطلوب علمی دست یابد. نگارندگان باور دارند تا ح...

متن کامل

آسیب‌شناسی درس مرجع‌شناسی و روش تحقیق در ادبیات فارسی

پژوهش و پرورش پژوهشگران زبده در جهان امروز اهمیت بسیاری دارد و هر ملتی که بتواند به نحو شایسته‌تری از نتایج تحقیق پژوهشگران خود بهره ببرد، در جایگاه علمی بالاتری قرار می‌گیرد. در این میان در رشتۀ زبان وادبیات فارسی ـ که بسیار گسترده‌ است و به علوم دیگـری نیز مرتبـط می‌شود ـ نیـاز به تولیـدات علمـی و پرورش پژوهشـگران بیشتر احساس می‌شود. از این‌رو، در دورۀ کارشناسی این رشته، درسی با عنوان مرجع‌شن...

متن کامل

تحلیل ماهیّت موج‌های مثبت و منفی در شعر مقاومت عربی و فارسی (بر اساس نظریة «ژیلبر دوران» در نقد ادبی)

نهضت بیداری اسلامی درکشورهای عربی و حملة عراق به ایران، به عنوان رخدادهای بزرگ قرن بیستم، طبع شاعران را تحت الشّعاع قرار داده است؛ آنان همدوش رزمندگان به پاخاستند و در قالب واژگان، مضامینی همچون شهادت و استقامت در راه حق را در برابر مضامینی چون ظلم و استعمار قرار داده‌ و بدین نحو تصاویری را که یا دارای بار عاطفی مثبت است و یا حقیقت و حالتی منفی دارد، خلق کرده‌اند؛ نگریستن از این زاویه به شعر معا...

متن کامل

ضرورت تدوین روش های تحقیق ادبیات فارسی

همه اندیشمندان باور دارند که حسرت و بقای هر رشته علمی تحقیق و پژوهش وابسته است. چون تحقیق عاملی توسعه وگسترش مبانی فردی دانش های بشریی متناسب با شرایط و نیاز های زمانی ومکانی است. البته هر تحقیق علمی ناگزیراز داشتن روشی های تحقیق است. روش های تحقیق به محقق مدد می رسانند تا پژوهش را با قاعده مندی مرحله به مرحله پیش ببرد و یقینی تر و سریع تر به نتایج مطلوب علمی دست یابد. نگارندگان باور دارند تا ح...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 18  شماره 2

صفحات  115- 143

تاریخ انتشار 2018-04-21

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023